Powrót do podstaw: pogląd myśliciela systemowego na cykliczność

Opublikowane ponownie przez Plato

Obserwuje: 0

Wiemy, że czytelnicy GreenBiz mają imponujące zrozumienie gospodarki o obiegu zamkniętym; możliwości, przeszkód i tego, co będzie nam potrzebne, aby wspólnie zmienić system. Ale jako myśliciel systemowy lubię często wracać do szerszego obrazu.

Odkąd dołączyłem do zespołu GreenBiz Circularity pod koniec zeszłego roku, koledzy, przyjaciele i członkowie rodziny wielokrotnie zadali mi jakąś wersję poniższych trzech pytań. Mam nadzieję, że powtórka tego dialogu przemówi do ciebie i dostarczy nowych niuansów lub materiału do przemyśleń.

Pytanie 1: Czym różni się obieg zamknięty od zrównoważonego rozwoju?

Jeśli kiedykolwiek brałeś udział w kursie zrównoważonego rozwoju, prawdopodobnie spotkałeś się z następującą definicją, pochodzącą z 1987 Komisja Narodów Zjednoczonych Brundtland: Zrównoważony rozwój to „zaspokajanie obecnych potrzeb bez uszczerbku dla możliwości przyszłych pokoleń do zaspokojenia ich własnych potrzeb”.

Zrównoważony rozwój ogólnie dąży do zmniejszenia wpływu na ludzi i planetę w porównaniu ze status quo — powiedzmy poziom bazowy poprzednich operacji lub standard branżowy. Ambicje w zakresie zrównoważonego rozwoju wzrosły od 1987 r., ale w zbyt wielu przypadkach zrównoważony rozwój jest nadal postrzegany jako „robienie mniej złego”. Jak ujął to Joel Makower to: „Nie ma wielkiego honoru w stopniowym niszczeniu planety”.

Gospodarka o obiegu zamkniętym to podejście systemowe, które odpowiada na jedno „jak” w naszym dążeniu do zrównoważonego rozwoju. Dla uproszczenia, gospodarka o obiegu zamkniętym jest często opisywana poprzez zestawienie z tradycyjnym systemem „weź-wyprodukuj-odpad”, który wszyscy znamy, czyli gospodarką liniową. W przeciwieństwie do systemu liniowego, w którym surowce są wydobywane, przekształcane w produkty, a następnie przekształcane w odpady, przy niewielkim uwzględnieniu środowiskowych, społecznych, a nawet ekonomicznych efektów zewnętrznych, model cyrkularny ma na celu utrzymanie najwyższej wartości materiałów w systemie tak długo, jak to możliwe .

Sukces gospodarki o obiegu zamkniętym na poziomie systemowym zależy od innych globalnych zmian, a mianowicie przejścia na energię odnawialną i stałego zaopatrzenia w odpowiedzialnie pozyskiwane materiały odnawialne.

Zrównoważony rozwój jest często uważany za dodatek do wspólnych praktyk jednostki w celu poprawy całości. Z kolei obieg zamknięty musi leżeć u podstaw operacji, dążąc do rentowności, jednocześnie rozwiązując problemy globalne, takie jak zanieczyszczenie, utrata przyrody i różnorodności biologicznej oraz zmiana klimatu. Biorąc pod uwagę wszechobecność liniowych modeli ekonomicznych, obieg zamknięty często wymaga przebudowy systemów, modeli biznesowych i operacji od podstaw. Jako wybitny lider myśli w zakresie obiegu zamkniętego, Fundacja Ellen MacArthur organizuje gospodarkę o obiegu zamkniętym trzy zasady projektowe:

Wyeliminuj odpady i zanieczyszczenia
Rozpowszechniaj produkty i materiały (w ich najwyższej wartości)
Regeneruj naturę

Sukces gospodarki o obiegu zamkniętym na poziomie systemowym zależy od innych globalnych zmian, a mianowicie przejścia na energię odnawialną i stałego zaopatrzenia w odpowiedzialnie pozyskiwane materiały odnawialne.

Podsumowując: obieg zamknięty koncentruje się w szczególności na obiegu zasobów, zmniejszając zarówno nasze zużycie materiałów, jak i ilość odpadów, aby wspierać zdrową planetę. Zrównoważony rozwój dotyczy szerszych i bardziej ogólnych wysiłków zmierzających do zmniejszenia wpływu społecznego, środowiskowego i gospodarczego na całą działalność podmiotu.

Pytanie 2: Czy obieg zamknięty to tylko recykling?

Biorąc pod uwagę, że obieg zamknięty polega na utrzymywaniu materiałów w użyciu, w ich najwyższej wartości, tak długo, jak to możliwe, naturalne jest zastanawianie się, czy oznacza to tylko recykling. I chociaż niekoniecznie jest to zły sposób myślenia o tym, jest tu pewien niuans, który należy przeanalizować.

W rzeczywistości cyrkularność polega na wielokrotnym przetwarzaniu materiałów — w tym sensie jest to recykling. Kontrastuje to ze sposobem, w jaki termin ten jest częściej używany: do opisania przemysłowego procesu przekształcania odpadów w nowe produkty. Ten drugi rodzaj recyklingu – na przykład zbieranie opakowań z tworzyw sztucznych i mechaniczne sortowanie, rozdrabnianie, mycie i ponowne przetwarzanie tego plastiku na nowe opakowania – jest w rzeczywistości jedną ze strategii o niższym priorytecie w modelu gospodarki o obiegu zamkniętym.

Cofnijmy się trochę.

Integralną częścią gospodarki o obiegu zamkniętym są pętle sprzężenia zwrotnego, w ramach których produkty i materiały podlegają recyrkulacji w systemie. W naturze pętle sprzężenia zwrotnego odżywiają i dodają wartości ekosystemom. Weźmy drzewo, które jesienią zrzuca liście. Liście te rozkładają się, odżywiając drobnoustroje i zwracając składniki odżywcze do gleby, gdzie zostaną ponownie wchłonięte przez inną roślinę w poszukiwaniu składników odżywczych.

W cyklu biologicznym materiały odnawialne, takie jak odpady rolnicze, są poddawane recyklingowi w systemie w procesach takich jak kompostowanie lub fermentacja beztlenowa. W cyklu technicznym ponowne użycie, naprawa i recykling umożliwiają recyrkulację materiałów nieulegających biodegradacji w gospodarce. Pokazano to na tak zwanym „diagramie motyla”, widocznym poniżej.

Projektowanie naszego systemu gospodarczego z solidnymi pętlami sprzężenia zwrotnego naśladującymi naturę jest rewolucyjne; od czasu rewolucji przemysłowej zbudowaliśmy system, który zmusza przyrodę do dopasowania się do naszej gospodarki, zamiast dopasowywania naszej gospodarki do natury.

Strategie takie jak zwiększanie trwałości produktów, nowe modele biznesowe oferujące dzielenie się, ponowne użycie, odnawianie i regenerację powinny być strategiami o wyższym priorytecie niż recykling dla wielu branż — od mody, przez opakowania, po elektronikę.

Istnieje błędne przekonanie, że gospodarka o obiegu zamkniętym to tylko forma zagospodarowania odpadów lub odzyskiwania materiałów. W rzeczywistości jest to model kwitnącej gospodarki, która minimalizuje ilość odpadów jako naturalny produkt uboczny nieodłącznego projektu pętli sprzężenia zwrotnego, które przywracają materiały techniczne i regenerują materiały biologiczne.

Pytanie 3: Postój i zmniejszona konsumpcja to założenia gospodarki o obiegu zamkniętym. Jak mierzymy sukces?

Ponieważ odpowiedź na to pytanie jest najtrudniejsza, odpowiem jeszcze kilkoma pytaniami. Czy wzrost zawsze jest dobry? Czy wzrost jest najlepszą miarą?

Historycznie sukces globalnych i regionalnych gospodarek mierzony był jednym wskaźnikiem, produktem krajowym brutto (PKB). Ale jeśli obecne i przyszłe pokolenia mają prosperować w granicach planety, musimy na nowo wyobrazić sobie, jak definiujemy postęp i możliwości. To leży u podstaw rozwoju „ekonomii pączków”, wizualnego modelu zrównoważonego wzrostu.

DoughnutEconomics — praca własna, CC BY-SA 4.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=75695171

By DoughnutEconomics – Opracowanie własne, CC BY-SA 4.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=75695171

Model przypomina pączka, w którym sam pierścień pączka reprezentuje bezpieczną i sprawiedliwą przestrzeń, w której ludzie mogą istnieć. Wewnątrz pierścienia (dziura pączka) przedstawia sytuację, w której ludziom brakuje podstawowych potrzeb społecznych, takich jak opieka zdrowotna, edukacja i głos polityczny. Tymczasem zewnętrzna strona pączka (skorupa) reprezentuje granice ekologiczne, poza którymi zagrożone są systemy naturalne Ziemi. Ten model zapewnia rewolucyjny sposób rozumienia dobrobytu i wyznaczania celów dla ludzkości. Zgodnie z tym modelem dobrobyt można osiągnąć, gdy znajdujemy się w środkowym kręgu, nie przekraczając granic planetarnych ani nie brakuje niezbędnych podstaw społecznych dla wszystkich ludzi. Jak Kate Raworth, Założyciel Ekonomia pączków, powiedział: „Zdrowa gospodarka powinna być zaprojektowana tak, aby się rozwijać, a nie rosnąć”.

Mam nadzieję, że ten esej pomoże ci się zatrzymać i przypomnieć sobie szerszy obraz. Kiedy orientujesz się w swojej roli na większe, systemowe cele, które wspólnie staramy się osiągnąć, miej otuchy, że jesteś częścią ekscytującej, rozwijającej się społeczności pracującej nad tym samym. Nie mogę się doczekać, aby w nadchodzących miesiącach i latach dowiedzieć się więcej o każdym z was i waszym wkładzie w gospodarkę o obiegu zamkniętym.